حقوق بین الملل هوایی

حقوق بین الملل هوایی – حقوق هوایی

یکی از رشته های علم حقوق به حقوق هوایی اختصاص دارد که قوانین مربوط به بهره برداری از هوا، عبور و مرور هواپیماها و روابط (حقوقی و تجاری) ناشی از آن ها را مورد برسی قرار می دهد. با توجه به تحول فن هواپیمایی و تکامل هواپیماها، قوانین مربوط به آن نیز با اصلاح و تغییر مواجه می شوند.

میتوان حقوق هوایی را یک حقوق فنی دانست. این حقوق اصول خاصی را برای مسئولیت متصدی حمل و نقل در پی داشته به طوری که برخی آن را حقوق ماشین ها و تاسیسات می دانند که تکنیک و روش قضایی خاص خود را دارد.

همچنین حقوق هوایی را می توان یک حقوق مرکب دانست زیرا در این رشته از حقوق قوانین مربوط به حقوق عمومی، خصوصی، داخلی و بین المللی، در کنار یکدیگر قرار می گیرند . اما مقررات حقوق عمومی اهمیت بیشتری در حقوق هوایی دارند.

حقوق بین الملل هوایی

حقوق بین الملل هوایی

مقررات مشابهی میان قلمرو حقوق دریایی و حقوق هوایی وجود دارد که ممکن است تداخل این دو با یکدیگر را سبب گردد . به دلیل ماهیت مسافرت های هوایی در رشته حقوق هوایی میتوان آن را بخشی از حقوق بین الملل دانست و آن را حقوق بین الملل هوایی نامید .از جمله قواعدی که در قلمرو حقوق هوایی می گیرند، می توان به قواعد مربوط به حق پرواز، فرودگاه و هدایت هواپیما اشاره نمود .

موضوع حقوق بین الملل هوایی

از آنجایی که حقوق بین الملل هوایی یکی از شاخه ها و شعبات حقوق بین الملل است در نتیجه مشتمل بر منابع حقوق بین الملل نیر خواهد بود. یعنی اصول کلی حقوقی، معاهدات عرف و منابع فرعی یا تبعی (دکترین و رویه قضایی بین المللی).

منبع حقوق بین الملل هوایی

منابع خاص:

• مجموعه قواعد و مقررات حقوقی بین المللی
• دیدگاه دانشمندان حقوق بین الملل
• آرای دادگاه های بین المللی (به ویژه آرای دیوان بین المللی دادگستری)
• معاهدات و عهد نامه های بین المللی مانند پروتکل اصلاحی 1929، عهد نامه 1919 پاریس، عهدنامه های مصوب کنفرانس شیکاگو، معاهدات مربوط به امنیت هوایی کشور و هواپیما ربایی

نظریات موجود در رابطه با حقوق بین المللی هوایی

به طور کلی حقوقدانان ماهیت حقوقی هوا را در سه نظریه ذیل خلاصه می کنند:

1. نظریه ی اقتباس شده از حقوق خصوصی که به موجب آن همانطور که کشور ها مالک زمین مملکت خود هستند، نسبت به فضای بالای آن نیز مالکیت دارند (حاکمیت کامل کشور ها بر فضای بالای قلمرو خود).
2. نظریه ای که بیانگر این موضوع می باشد که کشور ها هیچ گونه حق اختصاصی بر فضای بالای قلمرو خود نداشته و هوا متعلق به عموم می باشد. که این نظریه آزاد بودن عبور و مرور هواپیماها در قلمرو کشورها را سبب می گردد.
3. نظریه ای که هوا را به دو طبقه متمایز تقسیم می کند.
   • طبقه نزدیک به زمین (تا ارتفاعی معین): تحت حاکمیت کشور
   • طبقه مافوق آن: فاقد صلاحیت و حاکمیت سرزمینی

امروزه نظریه اول و سوم مورد قبول واقع شده و در اسناد بین المللی منعکس می گردد.

سازمان بین المللی هواپیمای کشوری

سازمان بین الملل هواپیمایی که به اختصار ایکائو نامیده می شود، بر اساس کنوانسیون شیکاگو ایجاد شده و بسیاری از کشور ها به آن پیوسته اند. ایکائو تلاش بسیاری  برای یکسان سازی مقررات هوانوردی نموده و یک نهاد تخصصی سازمان ملل محسوب می گردد.

آزادی های پنجگانه در حقوق بین الملل هوایی

1. آزادی که عبور هواپیماها ی یک کشور را از قلمروی کشور های دیگر بدون داشتن حق فرود، ممکن می سازد.
2. آزادی جهت عبور هواپیماهای یک کشور از قلمروی هوائی سایر  کشورهای بیگانه با داشتن امکانات فرود برای مقاصد غیر بازرگانی مانند تعمیر و سوختگیری.
3. این حق برای هواپیماها در نظر گرفته شده تا بتوانند مسافر و بار ی را که از کشور متبوع خود سوار یا حمل نموده اند را در کشور مقصد پیاده کنند.
4. این حق برای هواپیماها در نظر گرفته شده تا بتوانند مسافر و بار ی را که از کشور های عضو ایکائو سوار یا حمل نموده اند را در کشور خود پیاده کنند.
5. این حق برای هواپیماها پیش بینی شده است تا بتوانند مسافر و باری را به کشور های دیگر سورا یا حمل نمایند.

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص حمل و نقل های هوایی و امور مربوط به حقوق هوایی، با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.

سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز