ارتشاء در قانون مجازات اسلامی ایران
رشوه دادن و رشوه گرفتن از اقداماتی است که از قدیم الایام میان افراد سودجو مرسوم بوده . و در نظامات اداری افراد برای برطرف کردن موانع سر راه و یا سریع تر طی کردن مراحل اداری، به رشوه دادن روی می آوردند. رشوه دادن و رشوه گرفتن خلاف قانون و نظم عمومی جامعه بوده و به عنوان یک نقص در سیستم اداری و کشور تلقی می شود . هدف از این نوشتار برسی مفهوم رشوه، مصادیق و مجازات آن می باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
ارتشاء در قانون مجازات اسلامی ایران
مفهوم رشوه – راشی چه کسی است ؟
رشاء عنوانی است که به رشوه دادن اطلاق می گردد. همچنین رشوه گرفتن را ارتشاء می نماند . بنابر این فرد رشوه دنده را راشی و فرد رشوه گیرنده را مرتشی می گویند.
در علم حقوق ارتشاء عبارت است از اخذ سند یا مال و تسلیم وجه به کارکنان نهاد های عمومی، ماموران دولت و سایر افراد ذکر شده در قانون جهت انجام و یا عدم انجام وظایف آن ها.
مطابق ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری: «هر یک از مستخدمان و مأموران دولتی برای انجام دادن یا انجام ندادن امری که مربوط به سازمان‌های مزبور است، وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی را مستقیماً یا غیرمستقیم قبول کند، در حکم مرتشی است».
بنابراین در صورتی که کارمندی مالی را در ازای انجام و یا عدم انجام کاری از ارباب رجوع قبول کند و یا اینکه ملک او را با قیمتی بسیار پایین تر بخرد، کارمند مرتشی و طرف مقابل او نیز راشی محسوب می گردد. رشا و ارتشا از دسته جرایم مطلق بوده تحقق ان ها نیازمند نتیجه ی خاصی نمی باشد.
مصادیق رشوه
- اخذ وجوهی که بر خلاف آنچه در قوانین و مقررات تعیین شده، می باشد.
- اخذ مال بلاعوض
- اخذ مالی که به مقدار فاحشی ارزان تر از قیمت معمولی آن می باشد.
- اخذ مالی که به صورت ظاهری قیمتی معمولی دارد اما در واقعیت به مقدار فاحشی ارزان تر است.
- فروختن مالی به ارباب رجوع بدون رعایت مقررات مربوطه و بسیار گرانتر از قیمت واقعی آن.
- فراهم کردن موجبات ارتشاء
- اخذ مال، وجه، سند پرداخت وجه و تسلیم مال از راباب رجوع برای انجام دادن و یا انجام ندادن کار مربوط به دستگاه اجرایی که ممکن است به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم باشد.
- دریافت هرگونه مالی که عرفا در حکم رشوه خواری باشد . مانند اعطای وام به شخصی، بدون در نظر گرفتن ضوابط
مجازات رشوه دهنده
مجازات مقرر شده برای رشوه دهندگان در ماده 588 قانون مجازات اسلامی عبارت است از حبس از 6 ماه تا دو سال و یاجزای نقدی از 3 تا 12 میلیون ریال . ضمنا آنچه که گرفته شده است به نفع دولت ضبط خواهد شد. در صورتی که حکم قاضی، مجازاتی شدید تر از مجازات مزبور باشد، فرد علاوه بر مجازات مقرر شده در قانون حسب مورد به مجازات مازادی که قاضی برای او در نظر گرفته است محکوم خواهد شد.
در صورتی که رشوه دهنده ثابت کند که برای حفظ حقوق خود ناچار به دادن رشوه بوده است، تعقیب کیفری مشمول او نخواهد شد . همچنین وجه و مال داده شده به او بازگردانده می شود.
همچنین در صورتی که فرد ناچار به پرداخت رشوه بوده باشد و یا پرداخت آن را گزارش دهد و یا شکایتی را مطرح کند، مجازات حبس به او تعلق نخواهد گرفت و مال به او بازگردانده می شود.
مجازات رشوه گیرنده
مطابق ماده 3 قانون تشدید، مامورین و مستخدمان دولتی رشوه گیرنده ( مجازات ارتشا ) با توجه به میزان رشوه دریافتی و جایگاه او در رده سازمانی مجازات می شوند. میزان مجازات آن ها حسب مورد متفاوت بوده و شخصی که رشوه دریافت می کند به حبس از یک سال تا 10 سال و نیز انفصال موقت یا دائم و جزای نقدی یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد. البته باتوجه به تفاوت میزان مجازات در موارد مختلف می بایست تمامی موارد مورد برسی قرار گیرد.
نکته: شایان ذکر است که برای تحقق جرم رشوه، دریافت رشوه باید توسط کارمندان و مامورین دولت باشد. (فرقی در رسمی بودن یا نبودن استخدام وجود ندارد) و نیز دریافتی مامورین دولت باید مال، وجه و یا سند پرداخت باشد. (مستقیم یا غیر مستقیم).
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص مسائل مربوط به رشاء،با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه