آرای صادره از محاکم
تمامی پرونده ها در دادگاه، مورد برسی قضات قرار گرفته و در خصوص آن ها رای صادر می شود. آرا صادره توسط دادگاه در قالب حکم و قرار هستند. سوالاتی که ممکن است در رابطه با حکم و قرار مطرح شود به این صورت است که، حکم و قرار چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ چه زمانی دادگاه نسبت به صدور حکم یا قرار اقدام می نماید؟ در این مقاله برآنیم تا ضمن معرفی دادگاه ها از حیث رتبه و تقسیم بندی، به بیان تفاوت حکم و قرار بپردازیم.
آرای صادره از محاکم
تقسیم بندی مراجع قضایی و حقوقی ایران
دیوان عالی کشور، عالی ترین مرجع قضایی ایران می باشد. رسیدگی به آرایی که در دادگاه های تجدید نظر مورد اعتراض واقع شده اند در این مرجع انجام می شود.
دومین مرجع از حیث رتبه، دادگاه های تجدید نظر می باشند. این دادگاه ها در مراکز استان ها واقع شده اند و افرادی که نسبت به آرای دادگاه بدوی اعتراض نموده اند می توانند نسبت به ارائه درخواست تجدید نظر در مدت زمان قانونی اقدام نماید.
ابتدایی ترین دادگاه ها در ایران، دادگاه های نخستین یا بدوی هستند.
لازم به ذکر است که دادگاه ها از حیث نوع آن ها به دادگاه های خانواده، عمومی (حقوقی و کیفری)، نظامی و دادگاه ویژه روحانیت تقسیم می شوند.
حکم
تمامی دادگاه های فوق الذکر، قادر به صدور رای می باشند. همانطور که ذکر شد آرای دادگاه ممکن است به صورت قرار و یا حکم باشد. در صورتی رای صادر شده توسط دادگاه حکم می باشد که در راابطه با ماهیت دعوا بوده و یا قاطع دعوا باشد. یعنی پس از صدور حکم جریان و روند رسیدگی به پرونده متوقف گردد.
ختم دعوا در دعاوی حقوقی به صورت فصل خصومت بوده و در دعاوی کیفری نیز سبب تعیین مجازات و میزان آن، خواهد گردید. حکم تنها توسط قاضی صادر می شود.
انواع احکام
در صورتی که دادگاه نسبت به ماهیت و اصل دعوا رای صادر می نماید این آرا می توانند به شرح ذیل باشند:
- حکم قطعی و حکم غیر قطعی
- حکم حضوری و حکم غیابی
- حکم اعلامی و حکم تاسیسی
- حکم نهایی و حکم غیر نهایی
اثر این احکام نسبت به آینده بوده و لازم الاجرا می باشند مگر آنکه رای دیگری در مراجع بالاتر تحت عنوان تجدید نظر خواهی و یا فرجام خواهی صادر شود . احکام فوق در قالب دادنامه صادر شده و قاطع دعوا می باشند. همچنین راجع به ماهیت دعوا بوده و در امور ترافعی صادر می گردد.
قرار
یکی از اشکال آرای صادره توسط محاکم به صورت قرار می باشد. قرار اثری موقت داشته و کاربرد آن برای یک محدوده زمانی مشخصی می باشد. مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که رای صادر شده از دادگاه نسبت به ماهیت دعوا نبوده و قاطع آن نباشد، قرار خواهد بود . بنابر این هر رایی که در دادگاه صادر می شود، اگر دارای خصوصیات حکم نباشد، قرار است.
قرار ها نیز انواع مختلفی دارند که عبارتند از قرار مقدماتی، قرار قاطع و قرار شبه قاطع، قرار موقت یا توقیفی، قرار غیر قطعی و …
قرار های مقدماتی یا اعدادی
این نوع از قرار ها برای آماده سازی جهت صدور حکم نهایی صادر می شود و صدور آن پیش از خاتمه یافتن دادرسی است. قرار های کارشناسی، اناطه، تحقیق محلی، اتیان سوگند، معاینه محل، از جمله قرار های مقدماتی هستند.
قرار های موقت یا توقیفی
صدور این نوع قرار ها به صورت موقتی بوده تا مانع از تضییع حق یکی از طرفین شود . مانند قرار دستور موقت و تامین خواسته.
تفاوت حکم و قرار
حکم سبب مختومه شدن پرونده می شود اما قرار نه
یکی از مهم ترین تفاوت هایی که میان حکم و قرار وجود دارد این است که پرونده خاتمه پیدا کرده و از روند رسیدگی خارج می شود یا خیر. همانگونه که ذکر شد حکم، پایان جریان رسیدگی به پرونده را در پی دارد اما قرار های صادره این ویژگی را نداشته و صرفا برای کامل تر شدن پرونده صادر می شود.
اثر حکم با اثر قرار متفاوت است
صدور حکم ممکن است منجر به مجازات مالی، حبس و … گردد اما قرار دارای چنین اثری نبوده و ممکن است که به موجب صدور آن،شخص به چیزی محکوم نشود.
موضوع حکم تصمیم گیری دررابطه با ماهیت دعوا میباشد.
قاضی برای صدور حکم می بایست به ماهیت دعوا ورود پیدا کرده و پرونده را مورد رسیدگی قرار دهد. در حالی که قرار اینطور نبوده و گاها برای تکمیل اطلاعات پرونده، صادر می شود.
لازم به ذکر است که حکم تنها توسط قاضی صادر می شود اما قرار می تواند توسط قاضی، دادستان، دادیار و امثالهم صادر شود.
در صورت نیاز به مشاوره در خصوص احکام و قرارهای صادره از محاکم، با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.
سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز
بدون دیدگاه