امروزه حجم بسیار بالایی از دادخواست های حقوقی و شکایت های کیفری به شکل مستقیم یا غیر مستقیم در دایره شمول موضوعات وصیت و ارث متمرکز شده است و این موضوع می تواند نشانگر بی اطلاعی و کم توجهی عموم مردم به این مقوله مهم می باشد.
وصیت و وصیت نامه در حقوق ایران
وصیت چیست ؟
وصیت اقدامی است که فرد برای دخالت در امور و اموال خود پس از مرگ صرف نظر از قطع شدن رابطه او با دنیا، انجام می شود. در واقع وصیت عملی است که توسط اسلام پیش بینی شده است تا فرد از طریق آن قادر به سامان دادن امور مالی و غیر مالی خود بعد از فوتش باشد. لذا یکی از موضوعات مهمی که داشتن اطلاعات در آن زمینه بر همگان واجب است، وصیت و وصیت کردن و شرایط صحت آن است.
ارکان وصیت
جهت آشنایی با مقوله وصیت نیازمند دانستن ارکان آن هستیم.
رکن اول موصی می باشد که به شخصی که عمل وصیت را انجام می دهد اطلاق می گردد.
رکن دوم موصی له، به معنای کسی که به نفع او وصیتی صورت گرفته می باشد.
رکن سوم وصیت موصی به، به معنای مال مورد وصیت می باشد.
اقسام وصیت
- وصیت تملیکی: در صورتی که شخصی اموال خود را پس از فوتش به صورت رایگان و مجانی واگذار کند،وصیت آن به صورت تملیکی بوده.
- وصیت عهدی: وصیت عهدی، وصیتی است که در آن شخص برای پس از مرگش، یک یا چند نفر را مامور انجام امور خود یا تصرفات دیگری می سازد.
وصیت در چه مقدار از اموال جایز است؟
افراد می توانند نسبت به تمامی دارای خود وصیت نموده و هیچ ممنعی برای آن وجود ندارد در حالی که قانونگذار این وصیت را تا ثلث اموال قبول داشته و اجرای وصیت نسبت به همه ی اموال را منوط به رضایت و تنفیذ بازماندگان (وراث) می داند.
در صورتی که وصیت به نفع یکی از وراث بوده و متوفی یک سوم اموالش را به نام او وصیت کرده باشد، شخص علاوه بر یک سوم مال، در سایر اموال متوفی نیز مانند سایر وراث سهیم خواهد بود و از آن ارث می برد.
زمان اجرای وصیت
دارایی متوفی پس از فوت به شکل قهری به ورثه یا افرادی که طبق وصیت از او ارث می برند، منتقل می شود. البته این زمانی امکان پذیر است که بدهی های متوفی و دیون او به طور کامل پرداخت شده باشد.
انواع وصیت نامه
وصیتی که متوفی نسبت به اموال خود انجام می دهد در قالب وصیت نامه بوده که مطابق قانون چهار نوع وصیت نامه اعم از وصیت نامه خود نوشت، سری، رسمی و شفاهی، مورد قبول مراجع قضایی می باشد.
وصیت خود نوشت
این نوع از وصیت به طور کامل به خط وصیت کننده نوشته شده و همچنین تاریخ و امضای او با خط خود در آن موجود است.
این نوع وصیت سندی عادی است و سه شرط برای معتبر شناختن آن لازم است .این سه شرط به شرح ذیل می باشد:
- وصیت نامه باید به خط خود موصی نوشته شده باشد.
- درج تاریخ به روز و ماه و سال به خط موصی در این نوع از وصیت نامه ضروری می باشد.
- امضای موصی ذیل وصیت نامه اجباری می باشد.
بنابر شرایط مزبور، افرادی از قبیل نابینایان و یا بی سوادان که قادر به نوشتن وصیت نامه به خط خود نمی باشند، نمی توانند وصیت خود نوشت تنظیم کنند.
وصیت نامه سری
این وصیت نامه ممکن است به خط خود موصی یا فرد دیگری مقرون گردد اما درج امضای موضی در آن از ضروریات می باشد. این وصیت نامه می بایست پس از تنظیم، در دفتر خانه های اسناد رسمی و یا ادارات ثبت اسناد سپرده و نگه داری شوند زیرا این ادارات مورد قبول قانون بوده و نماینده متوفی محسوب می شوند.
وصیت نامه رسمی
این وصیت در دفتر خانه اسناد رسمی تنظیم و دارای مزایایی نسبت به دیگر وصیت نامه ها می باشد. یکی از این مزایا کمک به کاهش پرونده های قضایی بوده که دیگر نیاز به گذراندن مراحل طولانی قضایی و اداری ندارد. در صورت تنظیم سند به صورت رسمی، دادگاه دیگر نیازی به پیگیری موضوع صحت و اصالت وصیت نامه نداشته و صرفا قید موجودیت وصیت نامه رسمی در گواهی حصر وراثت کفایت می کند.
وصیت نامه شفاهی
این نوع از وصیت نامه مطابق قانون مدنی و قانون امور حسبی فاقد اعتبار بوده و شهادت شهود نیز سبب اثبات آن نمی گردد مگر آنکه اشخاص ذینفع به صحت وصیت اقرار نمایند.
اعتبار وصیت نامه محدود به چه زمانی است ؟
تا زمانی که وصیت کننده در قید حیات باشد، می تواند بار ها و بارها در وصیت خود تجدید نظر نماید و در واقع تا زمانی که وصیت نامه ای بر خلاف وصیت نامه ی اول توسط موصی تنظیم نشده باشد وصیت نامه دارای اعتبار می باشد و در صورت تنظیم وصیت نامه ای دیگر برخلاف وصیت نامه اولیه، وصیت نامه ی دوم صحیح و نافذ خواهد بود.
بدون دیدگاه