عزل و نصب قیم
قانون مدنی برای حمایت از حقوق و امور محجورین، تعیین قیم برای این افراد را پیش بینی نموده است. انتخاب قیم و نحوه عزل و نصب آن از مسائلی است که افراد واجد شرایط همواره با آن روبه رو هستند. قوانین خاصی در رابطه با عزل و نصب قیم وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
عزل و نصب قیم
قیم
از نظر لغوی قیم به معنی متولی، سرپرست و شخصی است که اداره امور فرد محجور به عهده اوست. علم حقوق شخصی را که با تقاضای دادستان از طرف دادگاه جهت حمایت و مراقبت از افراد محجور و اداره اموال آن انتخاب می شود را قیم دانسته و عنوان قیمومت را به این سمت اطلاق نموده است.
قانون مدنی برای افرادی که ولی خاص از جمله پدر یا جد پدری ندارند و یا مجانین و افراد غیر رشید، قیم تعیین نموده. فردی که به عنوان قیم انتخاب می شود باید واجد شرایط و ویژگی های لازم باشد. این انتصاب براساس اختیارات و وظایف مقرر در قانون و طی تشریفات مختص خود انجام می شود.
افرادی که نیاز به قیم دارند
طبق قانون محجورین و افرادی که توانایی تصرف در امور خود اعم از مالی و غیر مالی را ندارند نیاز به شخص دیگری جهت اداره امورشان، دارند.
افراد صغیر (اشخاصی که به سن بلوغ نرسیده اند)، مجانین و اشخاص غیر رشید دسته محجورین را تشکیل داده که در صورت بهره مندی از یکسری شرایط، قیمی برای آن ها تعیین می شود. این شرایط عبارتند از:
- صغیر فاقد ولی خاص (جد پدری و ولی خاص پدری)
- افراد فاقد ولی خاصی که مجنون و غیر رشید باشند که جنون یا عدم رشد آن ها به زمان صغر آن ها متصل باشد.
- مجانین و افراد غیر رشید که جنون ویا عدم رشد آن ها به زمان صغر آن ها متصل نباشد.
بنابر این زمانی که پدر فرد محجور فوت کرده باشد، نگهداری و قیمومت او بر عهده ی جد پدری او می باشد. در صورت فوت نمودن جد پدری، اگر پدر یا جد پدری او فردی را برای اداره امور وی ذیل وصیت نامه مشخص کرده باشند، شخص تعیین شده وصی می باشد. اما اگر وصی فاقد صلاحیت بوده و یا توانایی رسیدگی به محجور را نداشته باشد، دادگاه مطابق با قانون شخصی را تحت عنوان قیم برای اداره امور محجور انتخاب می کند.
شرایط قیم مطابق قانون
- قیم باید از قدرت و توانایی لازم برای انجام اعمال حقوقی و همچنین از مدیریت صحیح اموال جهت حفظ آن با در نظر گرفتن مصلحت، برخوردار باشد.
- شخصی که به عنوان قیم انتخاب می شود باید امانتدار باشد در غیر این صورت از این سمت بر کنار می گردد.
- قیم باید بالغ و رشید باشد.
- قیم باید مسلمان باشد.
طبق قانون در صورت فوت پدر و جد پدری شخص محجور، مادر او میتواند قیم او شود به شرطی که ازدواج نکرده باشد. و در صورت ازدواج مجدد او می بایست مراتب به دادگاه اطلاع داده شده تا قیم جدید و یا شخصی ناظر تعیین شود.
وظایف قیم
- اداره امور مالی محجور با رعایت مصلحت او
- نگهداری از اشیاء قیمتی و اسناد محجور در محلی امن و با اطلاع دادستان
- قرار دادن وجوه نقد محجور در بانکی معتبر
- به فروش رساندن اموال ضایع شدنی محجور و خرج پول حاصله در جهت مصلحت او
- رسیدگی به درمان و بهداشت محجور از محل اموال او
- هیه نمودن صورت جامعی از کلیه دارایی محجور پیش از مداخله در آن و ارسال نمودن یک نسخه از آن برای دادستان.
نصب قیم
در صورت عدم احراز حجر فرد برای دادگاه، برسی های لازم انجام گرفته و گواهی تایید حجر صادر می شود. در این صورت دادگاه اقدام به برسی و نصب قیم می نماید. دادگاه می تواند یک یا دو فرد دارای صلاحیت قیمومت را به این سمت منصوب نماید. شخص منتخب در صورت پذیرفتن این سمت و به محض اطلاع، باید وضایف خود را انجام دهد.
دادگاه صالح برای نصب قیم
دادگاه صالح برای تعیین قیم و سایر اعمال مربوط به آن، دادگاه واقع در اقامتگاه محجور می باشد. در صورت عدم وجود دادگاه صالح در اقامتگاه محجور، نزدیک ترین دادگاه صلاحیت دارنسبت به این امور رسیدگی خواهد نمود.
عزل قیم
عزل قیم در صورت داشتن شرایط زیر انجام می گیرد:
- در صورت خارج شدن قیم از حوزه وظایف و اختیارات خود
- عدم در نظر گرفتن مصلحت محجور در اعمال خود
- احراز عدم امانتداری قیم برای دادگاه
- عدم انجام وظایف به شیوه صحیح
انعزال قیم
زمانی که قیم خود مجنون یا فاقد رشد گردد، از تاریخ حجر منعزل می گردد.
همچنین در صورت ارتداد قیم مسلمان، از سمت خود منعزل می گردد چراکه یکی از شروط و ویژگی های قیم بودن را از دست داده است.
بدون دیدگاه