روش های وصول چک

روش های وصول چک

دعاوی مربوط به چک و چک های برگشتی، از مشکلاتی حقوقی موجود در جامعه است که افراد بسیاری به نوعی با آن درگیر هستند. معمولا چک ها به صورت مدت دار صادر می شوند. همین موضوع نیز بروز اختلافاتی در باب مطالبه وجه چک و وصول آن را سبب گردیده است که یکی از آن ها موضوع وصول چک و چک برگشتی می باشد. در این نوشتار برآنیم تا روش های وصول چک را مورد برسی قرار دهیم.

روش های وصول چک

به طور کلی سه روش برای وصول چک متصور است که عبارتند از:

1. پیگیری از طریق اجراییه ثبت
2. پیگیری از طریق حقوقی
3. پیگیری از طریق کیفری

درخواست صدور اجراییه از اجرای ثبت

درخواست صدور اجراییه

نظر به ماده 2 قانون صدور چک و همچنین لازم الاجرا بودن چک، دارنده می تواند در صورتی که به بانک محال علیه مراجعه کرده و تمام و یا قسمتی از وجه چک، به دلیل نبودن محل و یا هر علت دیگری منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد، می تواند وجه چک و یا باقی مانده آن را از صادر کننده وصول نماید.

صدور اجراییه مستلزم تسلیم درخواستنامه چاپی مطابق با نمونه موجود در اداره ثبت، اصل و فتوکپی چک و همچنین برگشتی آن به ثبت محل می باشد. صدور دستور اجرا توسط اجرای ثبت زمانی صورت می گیرد که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد. دارنده چک شخصی است که چک در وجه او صادر شده و یا به نام او پشت نویسی شده  و یا حامل یا قائم مقام قانونی او باشد.

معایب و مزایای صدور اجراییه

الف) معایب اجرا از طریق اداره ثبت محل

با وجود سرعت بیشتر اقدام از طریق اجرای ثبت و همچنین زمان کمتری که به اجرای مفاد چک تعلق می گیرد، در عمل ترجیح دارندگان چک به اقدام از طریق مراجع قضایی می باشد. دلایل این امر به شرح ذیل است:

• مطابق ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۰/ ۸ / ۱۳۷۸:” هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود، چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه، و آن را تادیه ننماید دادگاه او را الزام به تادیه نموده و چنان چه مالی از او دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می نماید. و در غیر این صورت، بنا به تقاضای محکوم له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد، تا زمان تادیه حبس خواهد کرد“. استفاده از امتیاز مذکور در این ماده (حبس محکوم علیه) به اقدام از دادگستری اختصاص دارد . و اجراییه ثبت صلاحیت این کار را ندارد.
• هزینه اقدام از طریق اجرای ثبت ۱۰% مبلغ مورد درخواست می باشد که به مراتب بیشتر از هزینه درخواستی دادگستری ( ۵/۱ یا ۲% ) است، اگرچه پرداخت ۱۰% فوق الذکر به عهده مدیون سند اجرایی است. اما در صورتی که متقاضی نتواند اموالی از مدیون را برای اجرا معرفی کند، دایره اجرای ثبت اسناد، استرداد لاشه چک را منوط به پرداخت مبلغ مذکور از طرف متقاضی اجرا خواهد نمود.
• اجرا از طریق ثبت، تنها میتواند علیه صادرکننده باشد و سایر متعهدین را شامل نمی شود. در حالی که امکان انجام این کار در دادگستری وجود دارد.
• برخی محاکم انصراف دارنده چک از تعقیب کیفری را دلیل اقدام از طریق اجرای ثبت می دانند.

ب)مزایای وصول چک از طریق اجرای ثبت

1. سرعت رسیدگی در این روش بیشتر است و صدور اجراییه از این طریق تنها حدود 48 ساعت زمان نیاز دارد.
2. با توجه به اینکه چک سندی لازم الاجرا می باشد، طلب ناشی از آن نیز نیاز به اثبات ندارد و اداره ثبت بدون هیچگونه رسیدگی اقدام به صدور اجراییه می نماید.
3. وصول چک از طریق اجرای ثبت نیازی به پرداخت هزینه دادرسی ندارد و هزینه پس از وصول چک دریافت می شود.
4. وصول وجه از طریق اجرای ثبت دارای محدودیت زمانی 6 ماهه می باشد.

وصول وجه چک

در قانون وصول وجه چک با اصلاحات سال 1382، این امکان برای دارنده چک در نظر گرفته شده تا پس از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط، اقدام به طرح شکایت کیفری علیه صادرکننده چک نماید.

طرح شکایت کیفری مستلزم این است که دارنده چک مواعد شش ماه را رعایت کرده باشد. یعنی:

• ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک جهت وصول وجه آن به بانک مراجعه نموده باشد.
• پس از مراجعه به بانک و همچنین دریافت گاهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری نماید.

اقامه دعوای مدنی

دارنده‌ چک، در هر حال، می تواند علیه صادرکننده‌ چک اقامه دعوی نماید. این امر، مستلزم تقدیم دادخواست به دادگاه‌های عمومی حقوقی بوده و براساس تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی انجام می شود.