داوری تجاری بین المللی
امروزه با گسترش معاملات بین المللی میان کشور های مختلف، تجار و طرفین معاملات تجاری بین المللی تمایل بیشتری به رجوع به نهاد داوری داشته تا بدین وسیله از بروز اختلافات حقوقی پیچیده جلوگیری نمایند. لذا عدم به کارگیری شیوه های مناسب و سریع جهت رسیدگی به این اختلافات، پیامد های زیان باری را برای طرفین ایجاد می کند.
درواقع تجار بین المللی نسبت به حل اختلافات خود بر مبنای اصول و قواعد عرفی و حقوقی مورد توافق طرفین، تمایل بیشتری داشته و خواستار حل و فصل اختلافات خود از طریق داوری می باشند. در نتیجه پیوندی ناگسستنی میان تجارت بین الملل و داوری بین المللی به وجود می آید.
داوری تجاری بین المللی در ایران
برخی حقوقدانان بر این باورند که ارجاع اختلافات به شخص ثالث مورد توافق طرفین داوری بوده که با صدور حکم داوری، حل و فصل می گردد و درواقع فنی با هدف حل مسئله ای مربوط به روابط میان اشخاص است که توسط شخصی دیگر تحت عنوان داور انجام می شود. داوران اختیارات خود را از طریق قراردادی خصوصی به دست آورده و طبق آن رای صادر می نمایند. برخی دیگر بر این باورند که دعاوی داوری فصل خصومتی است که توسط داور (شخص غیرقاضی)، بدون در نظر گرفتن تشریفات رسمی انجام می شود.
در داوری تجاری بین المللی همواره دو ویژیگی شاخص تحت عنوان تجاری و بین المللی مورد توجه قرار می گیرند که تعریف داوری تجارت بین المللی را ایجاد می کنند. بدین ترتیب، شیوه های حل و فصل موضوع مورد اختلاف که مربوط به روابط تجارت بین الملل میان دو یا چند شخص است را داوری تجاری بین المللی گفته که توسط یک یا چند داور اجرا می شود.
علاوه بر این مطابق قانون تجارت بین المللی، داوری بین المللی یعنی یکی از طرفین هنگام انعقاد موافقت نامه داوری، تبعه ایران نباشد و داوری نسبت به اختلافات در حوزه روابط تجاری بین‌المللی از جمله حمل و نقل، خرید و فروش کالا، خدمات، امور مالی، همکاری‌های فنی، خدمات مشاوره‌ای، بیمه، سرمایه‌گذاری، نمایندگی، حق‌العمل‌کاری، پیمانکاری و فعالیت‌هایی از این قبیل مطابق مقررات قانون مزبور صورت می گیرد.
انواع داوری تجاری بین المللی
داوری تجاری بین المللی با توجه به تعاریف فوق، به دو دسته داوری موردی و داوری سازمانی تقسیم می شوند.
- داوری موردی: در داوری موردی، نهاد یا سازمانی جهت انجام داوری تحت عناوینی از جمله اداره و نظارت آن مورد بهره برداری قرار نگرفته و قواعد رسیدگی به آن توسط طرفین اختلاف از طریق تشکیل داوری مختص به خود مشخص و تعریف می شود. از این رو پس از رسیدگی به اختلاف، رای داوری صادر شده و داوری منحل می گردد. در واقع داوری موردی، برای حل و فصل موضوعی مشخص تأسیس گردیده و ماموریت داوران پس از صدور رای خاتمه می یابد. به عنوان مثال دیوان داوری دعاوی ایالات متحده آمریکا و ایران از جمله داوری‌های موردی است.
- داوری سازمانی: این نوع از داوری، برگرفته از نهاد یا سازمانی مشخص است که در آن حل و فصل اختلافات از طریق نظارت نهاد، موسسه یا سازمانی خاص انجام می شود. در واقع این نوع از داوری تحت چهارچوبی خاص و ماهیتی قراردادی فعالیت داشته و در آن حقوق و تعهدات مشخصی برای داور و طرفین دعوی پیش بینی شده است.
داوری تجاری بین المللی چه مزایایی دارد ؟
داوری تجاری بین المللی همانند نهاد داوری در حقوق داخلی دارای مزایایی به شرح ذیل می باشد:
- مورد اعتماد بودن داور از جانب طرفین
- الزام آور بودن رای داور یا داوران
- محرمانگی روند رسیدگی
- سرعت در رسیدگی و کوتاه شدن روند دادرسی
- راحت بودن اجرای رای داور به نسبت آرا صادره از محاکم قضایی
- تک مرحله ای بودن داوری
اعتراض به رای داوری
در اعتراض به رای داوری بین المللی برخلاف داوری داخلی، طرفین ظرف ۳۰ روز فرصت اعتراض به رای صادر شده را دارند یعنی خواستار تفسیر، اصلاح و یا تکمیل رای باشند اما داور در اصلاح و تفسیر رای ۳۰ روز و در تکمیل رای ۶۰ روز فرصت دارد.
طبق ماده ۳۲ قانون داوری تجاری بین المللی، مهلت تقاضای طرفین تنها 30 روز پس از ابلاغ رای می باشد و نیازمند ارسال نسخه ای از تقاضای مزبور برای طرف دیگر می باشد. مهلت اصلاح رای برای داور نیز به مدت 30 روز از تاریخ وصول تقاضا بوده و این تاریخ در صورتی که داور راسا متوجه ابهام یا اشتباه شده باشد، 30 روز از تاریخ صدور رای می باشد.
رای داور در چه صورتی باطل است ؟
- اگر موضوع اختلاف مطابق با قوانین ایران قابلیت حل و فصل از طریق داوری را نداشته باشد.
- اگر مفاد رای صادره از سوی داور بر خلاف اخلاق حسنه، نظم عمومی و یا قواعد آمره باشد.
بدون دیدگاه