حقوق بین الملل بشر

حقوق بین الملل بشر

حقوق بشر به حقوق اساسی و غیر قابل انتقالی گفته می شود که برای تداوم حیات انسان ها ضروری می باشند . مبنای تمامی این حقوق را حق حیات تشکیل می دهد.

حقوق بین الملل بشر

این حقوق از نظر تاریخی و موضوعی به سه نسل تقسیم می شوند:

1. نسل اول حقوق بشر؛ حقوق مدنی و سیاسی مانند: حق حیات، آزادی بیان، عقیده و مذهب، حق ازدواج و غیره می باشند که قبل از جنگ جهانی دوم به آنها پرداخته می‌شد و میثاق ۱۹۶۶ حقوق مدنی و سیاسی این حقوق را مدون و لازم الاجرا کرد.
2. نسل دوم حقوق بشر؛ حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مانند: حق کار مناسب، حق بهداشت، حق آموزش، حق تامین اجتماعی که بعد از جنگ جهانی دوم با اصرار کشورهای سوسیالیستی در اعلامیه جهانی حقوق بشر گنجانیده شدند، در حالی که کشورهای غربی بیشتر بر روی حقوق نسل اول تاکید داشتند . بر اساس میثاق ۱۹۶۶ حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، این حقوق مدون و لازم الاجرا شدند.
3. نسل سوم حقوق بشر؛ حقوق همبستگی مانند: حق توسعه، حق بر محیط زیست سالم، حق بر صلح، حق بر میراث مشترک بشریت و… که از دهه ۱۹۷۰ مورد توجه قرار گرفتند. این حقوق برخلاف دو نسل قبل که بر حقوق افراد تاکید داشتند به حقوق جمعی اشاره دارند . این حقوق با تلاش کشورهای در حال توسعه در سطح بین المللی مطرح شده و بر اساس اعلامیه وین مصوب ۱۹۹۳ مورد پذیرش جامعه جهانی قرار گرفتند. این حقوق هنوز به طور کامل مدون نشده‌اند و لازم الاجرا نمی باشند.

حمایت از گروه‌ها و طبقات خاص افراد

بعد از جنگ جهانی اول حرکت هایی در جهت حمایت ویژه از برخی از طبقات افراد شروع شد . نقطه شروع این حرکت تاسیس سازمان بین المللی کار بر اساس معاهده ورسای بود.

• سازمان بین‌المللی کار: این سازمان که از نمایندگان دولت ها، کارگران و کارفرمایان تشکیل شده است در جهت حمایت بین المللی از کارگران فعالیت می کند. کارگران کشورهای عضو می توانند موارد تخلف را به سازمان گزارش دهند و یا از کشور عضو شکایت نمایند.
• کمیساریای ملل متحد برای پناهندگان: این سازمان که از ۱۹۵۰ جانشین سازمان بین المللی پناهندگان شده است، در جهت حمایت از حقوق پناهندگان فعالیت می کند.
• حمایت اقلیت ها: در عهدنامه وستفالی ۱۶۴۸ و عهد نامه وین ۱۸۱۵ بر آزادی مذهبی تاکید شده است و عهد نامه ۱۸۷۸ برلن نیز از حقوق و آزادیهای فردی بدون هیچ گونه تبعیض نژادی، مذهبی و زبانی حمایت می کند. ولی به طور خاص در مورد اقلیت ها فقط می‌توان به اعلامیه حقوق افراد متعلق به اقلیت های قومی، مذهبی و زبانی مصوب مجمع عمومی ملل متحد ۱۹۹۲ اشاره کرد.

حمایت از حقوق زنان

کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان مصوب۱۹۷۹ مجمع عمومی کامل ترین سند در حمایت از حقوق زنان است.

حمایت از حقوق کودکان

اولین اقدام ملل متحد در این زمینه اعلامیه حقوق کودک در ۱۹۵۹ است. ولیعهد نامه حقوق کودک ۱۹۸۹ کاملترین سند در زمینه حقوق کودک می باشد.

حمایت عام از حقوق بشر

پس از جنگ جهانی دوم حمایت از افراد در سطح بین المللی به عنوان امضای یک اقلیت یا گروه مطرح نبود بلکه به صورت حمایت از نوع بشر مطرح شد.

• منشور ملل متحد: در مقدمه منشور و نیز مواد ۱، ۱۳، ۵۷، ۶۲، ۶۸ و ۷۶ به حقوق بشر و آزادیهای اساسی توجه شده است چه نسبت به همه افراد بدون هیچ گونه تبعیض از نظرنژاد، جنسیت، مذهب، منشا قومی یا زبان اعمال می‌شوند.
• اعلامیه جهانی حقوق بشر: این اعلامیه که در دهم دسامبر ۱۹۴۸ پاریس به تصویب مجمع عمومی ملل متحد رسید دربرگیرنده حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اقتصادی و اجتماعی برای کلیه افراد می باشد. از آن به بعد روز دهم دسامبر به عنوان روز جهانی حقوق بشر نامیده شد. امروزه با پذیرش وسیع مفاد اعلامیه جهانی در کشورهای جهان می‌توان گفت که مفاد اعلامیه به قواعد عام الشمول و معرفی تبدیل شده و حتی برای کشور هایی که آن را نپذیرفته اند نیز الزام آور می باشد . همچنین برخی از قواعد آن مانند حق حیات به قواعد آمره تبدیل شده اند.
• میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی: این میثاق در ۱۹۶۶ به تصویب مجمع عمومی رسید و دارای دو پروتکل الحاقی یکی در مورد حق دادخواهی فردی و دیگری در در مورد لغو مجازات اعدام می باشد . این میثاق به عنوان یک معاهده بین المللی برای کشورهای عضو الزام آور می باشد.
• میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی: میثاق در ۱۹۶۶ به تصویب مجمع عمومی رسید و برای کشورهای عضو الزام آور می باشد‌. اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، و میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، منشور بین المللی حقوق بشر را تشکیل میدهند.