تفاوت شرکتهای هلدینگ و ادغام شرکت ها

تفاوت شرکتهای هلدینگ و ادغام شرکت ها

قانون اصلاح قانون مالیات مستقیم مصوب ۱۳۸۰ در ماده ۱۱۱ و نیز در بند ۱۶ ماده یک اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب ۱۳۸۶ در تعریف وضعیت مالیات ادغام چنین بیان می دارد: ادغام اقدامی است که بر اساس آن چند شرکت، ضمن محو شخصیت حقوقی خود، شخصیت حقوقی واحد و جدیدی تشکیل دهند یا در شخصیت حقوقی دیگری جذب شوند.

در حقوق آمریکا و انگلیس، اختلاط و ادغام در حقوق شرکتهای تجاری، به این معنا است که کنترل دو یا چند شرکت تجاری به ویژه شرکت سهامی، تحت سیطره یک شرکت تجاری درآید. در حقوق انگلیس، توسعه شرکت‌های سهامی بیشتر از طریق تحصیل سهام صورت می گیرد و رویه معمول در حقوق این کشور این است که شرکت های سهامی با خرید سهام سایر شرکت های سهامی کنترل آن را در دست می گیرند و توسعه شرکت های سهامی از طریق ادغام واقعی به ندرت اتفاق می‌افتد. این امر باعث شده است که تقسیم بندی های متنوعی که از ادغام واقعی در حقوق آمریکا مشاهده می گردد، در حقوق این کشور دیده نشود.

تفاوت شرکتهای هلدینگ و ادغام شرکت ها

دادگاه های آمریکا سه نظریه را در مورد اثر ادغام بر شروط منع نقل و انتقال و محدودیت های قانونی ابراز می دارند‌:

1. نظریه انتقال به حکم قانون
2. نظریه نقض شرط
3. نظریه بینابین

در این کشور معتقدند ادغام، موجب نقض شرط عدم انتقال نمی شود . زیرا این شرط، مانع تجارت آزاد شده و سبب مقررات محدود کننده می شود . طرفداران نظریه اول و دوم معتقدند صرف انتقال از طریق ادغام نباید موجب نقض شروط قراردادی شود، لاکن چنانچه ادغام موجب بروز خطر یا ضرر بیشتر برای مشروط له باشد، انجام ادغام موجب نقض تعهدات قراردادی می گردد . در حقوق ایران، آنچه از اصول و مبانی حقوقی می توان استنباط کرد، این است که نظریه دوم مطروح در حقوق آمریکا با ایران همخوانی بیشتری دارد .

در ایران ادغام و اختیار شرکتهای تجاری به دو روش ذیل انجام می گردد:

• ادغام قانونی (ادغام واقعی): سبب انحلال شرکت یا شرکت‌های تجاری ادغام شونده است. در حقوق ایران ادغام واقعی شرکت های تجاری در بخش خصوصی تا سال ۱۳۸۰ پیش‌بینی نشده بود، همین امر سبب مفهومی ناشناخته به ادغام واقعی در کشور ما داده است.
• ادغام عملی: مستلزم انحلال شرکت یا شرکت‌های تجاری ادغام شونده نیست و به این معنا است که یک شرکت تجاری با خرید سهام یا دارایی شرکت یا شرکت‌های دیگر کنترل آنها را در دست بگیرد بدون اینکه شخصیت حقوقی هیچ یک از شرکت های تجاری طرف قرارداد محو شود.
  • تحصیل سهام کنترل: شرکت سهامی مالک با تحصیل سهام شرکت یا شرکت‌های تحت اختیار خود می تواند در هیات مدیره آن شرکت ها، وارد شده و با تعیین مدیران دلخواه عملاً کنترل کار شرکت را دست گیرد . در این حالت شخصیت حقوقی شرکت ادغام شونده از بین نمی رود، ولی شرکت سهامی ادغام کننده، می تواند در کلیه تصمیمات شرکت های تحت اختیار خود، دخالت و سیاست های خود را در آن اعمال کند.
  • تحصیل دارایی: شرکت ادغام کننده به جای وارد شدن در مدیریت شرکت تجاری ادغام شونده، داراییهای آن را تحصیل می کند. در این حالت، شرکت تجاری ادغام شونده هرچند شخصیت حقوقی خود را حفظ میکند، لاکن معمولاً از گردونه فعالیت‌های تجاری خارج میشود. در حقیقت شرکتهای سهامی به دو طریق می توانند شرکت یا شرکت‌های سهامی دیگر را تحت کنترل خود در آورند کنترل شرکت یا شرکت‌های سهامی دیگر از طریق محو شخصیت حقوقی آن ها، و کنترل شرکت یا شرکت‌های سهامی دیگر بدون محو شخصیت حقوقی آن ها.

با وجود اهداف اولیه و مشترک در تشکیل و ترکیب این موسسات، تفاوت هایی در زمینه های ذیل بین هلدینگ و ادغام وجود دارد:

تفاوت از جهت شخصیت حقوقی شرکتهای فرعی

در ادغام تحصیل تقسیم دارایی‌های خالص یک یا چند شرکت از طریق شرکت دیگر مطرح است و موجودیت شرکت ادغام شونده زمان جذب از بین میرود و شخصیت حقوقی خود را از دست میدهد و عملاً شرکت ادغام شونده منحل می شود.

در هلدینگ حتی با در اختیار داشتن ۱۰۰ درصد سهام شرکت فرعی، موجودیت شرکت فرعی از بین نمی رود و کماکان شخصیت حقوقی سابق حفظ خواهد شد، همواره از قوانین حقوقی مجزایی تبعیت می نمایند و باید وظایف هر واحد از وظایف دیگر واحد ها متمایز باشد. بنابراین زیان های غیر مترقبه که بر یک واحد وارد می شود برای دیگر واحد ها تعهدی ایجاد نمی نماید و مانع از آن می شود که به کلیه سرمایه شرکت زیان وارد گردد.

تفاوت از جهت ساختار سازمانی

شرکت های ادغامی غالباً از ساختار متمرکز استفاده می نمایند در حالی که هلدینگ ها بیشتر از ساختار متمرکز چندگانه و یا غیر متمرکز استفاده می نمایند. بسیاری از شرکتها به جهت بزرگی و گوناگونی، ساختار متمرکز برای آنها بسنده نیست و نیازمند ساختار متمرکز چندگانه میباشند. بدین گونه که در راس هر بخش، بخش های دیگری بر اساس، گوناگونی بازار، نظام فنی، محیط، پیشینگی و قدرت قرار دارند.

تفاوت از جهت حسابداری

مسئله تلفیق صورتهای مالی هلدینگ و ارائه گزارش های مربوط شرکت های فرعی، یکی از مهمترین مسائل این واحد بزرگ تجاری، اقتصادی است. صورت های مالی تلفیقی، شامل اطلاعات مالی واحد اصلی و تمام واحد فرعی می باشد که برای سهامداران، معرف میزان سود از طریق سرمایه گذاری در شرکت های فرعی می باشد.

در صورت نیاز به مشاوره در خصوص شرکت های هلدینگ و موضوعات پیرامون آن،با وکیل متخصص در این امر با شماره ٠٢١٢٢٢٢٧۵۵١ تماس حاصل فرمایید.

سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگستری مرکز